������ϲʹ�������

Drwy’r byd, mae dros 400 miliwn o bobl yn dioddef o rhinitis alergaidd ac mae dros 300 miliwn yn dioddef o asthma. Mae trin asthma alergaidd yn costio dros £2 filiwn y flwyddyn i'r DU mewn costau uniongyrchol yn unig, felly mae arbedion posib mawr i'w gwneud.”

Dywedodd Dr Francis Rowney, a arweiniodd y rhan data iechyd o'r gwaith pan oedd wedi'i leoli ym Mhrifysgol Caerwysg:

“Er mai dyddiau cynnar yw hyn, roedd yn hynod ddiddorol darganfod y gall rhywogaethau glaswellt penodol gael mwy o effaith ar iechyd resbiradol na rhai eraill.”

“Proteinau yn y paill yw’r hyn sy’n sbarduno adweithiau alergaidd, ac mae gan rai rhywogaethau glaswellt yr un proteinau alergenig. Mae angen i ni gael gwell dealltwriaeth o sail foleciwlaidd yr alergenau ac adweithiau alergaidd i wneud ymchwil pellach ynglŷn â pha rai yw'r rhywogaethau mwyaf alergenig, ac a oes gwahaniaethau mewn adweithiau rhwng gwahanol bobl."

Roedd Dr Georgina Brennan, pan oedd wedi'i lleoli yn yr Ysgol Gwyddorau Naturiol Prifysgol ������ϲʹ�������, yn un o dîm a arloesodd wrth ddefnyddio monitro DNA amgylcheddol.

Meddai:

“Mae grawn paill o wahanol rywogaethau o laswellt yn edrych bron yn union yr un fath, hyd yn oed o dan y microsgop, a chyn dyfodiad eDNA ynghyd ag offer moleciwlaidd fel metabarcodio a PCR meintiol (qPCR), nid oedd yn bosibl adnabod paill glaswellt o wahanol rywogaethau glaswellt ac archwilio a oedd gwahanol laswelltau yn achosi mwy o adwaith alergenig.��

Gwnaethom edrych ar amrywiaeth o'r rhywogaethau mwyaf cyffredin yn ein safleoedd. Yn yr astudiaeth ddwy flynedd gyntaf hon, gwelwyd cysylltiadau rhwng y gweiriau cyffredin, Rhonwellt y ci (Cynosurus cristatus) a Chynffon y gath (Phleum pratense), ond bydd angen llawer mwy o ddata arnom i fod yn fanwl gywir ynglŷn â pha fathau o baill glaswellt sy’n cael yr effaith gwaethaf. Byddai setiau data hirach, yn cynnwys mwy o rywogaethau a gwahanol batrymau tywydd a lleoliadau yn darparu'r dystiolaeth sydd ei hangen."

Wrth ddychmygu datblygiadau pellach, dywedodd Georgina, a arweiniodd y rhan eDNA o’r ymchwil y gallai weld dyfodol lle byddai rhwydwaith byd-eang o samplwyr paill awtonomaidd, a allai wahaniaethu a mesur paill yn yr awyr, yn caniatáu biofonitorio pwysig o aeroalergenau.

“Efallai mai’r hyn sydd ei angen arnom yw nid yn unig rhagolwg o gyfanswm paill glaswellt, ond hefyd rhagolwg neu ragolygon o’r mathau mwyaf alergenig o baill glaswellt fel yr ydym yn ei wneud ar gyfer coed a chwyn," ychwanegodd:

Roedd y papur ymchwil yn cynnwys gweithio amlddisgyblaethol ar draws sawl sefydliad. Roedd y rhain hefyd yn cynnwys Prifysgol Lund, Prifysgol Caerwrangon, Prifysgol Aberystwyth, Gardd Fotaneg Genedlaethol Cymru, Adran Mathemateg ac Adran Daearyddiaeth, Prifysgol Caerwysg; Allergy UK, Y Swyddfa Dywydd a Phrifysgol Queensland.