������ϲʹ�������

Mae mwyngloddio’r oes ddiwydiannol wedi gadael miloedd o leoedd ym Mhrydain Fawr ac Iwerddon gyda lefelau annaturiol o fetelau trwm gwenwynig yn y pridd. Mae'r halogiad hwn gan y mwyngloddio yn lladd y rhan fwyaf o rywogaethau planhigion ac yn aml mae wedi gadael tiroedd gwastraff diffrwyth nad ydynt wedi'u cytrefu ers cannoedd o flynyddoedd.

Mae tîm o ymchwilwyr dan arweiniad Prifysgol ������ϲʹ������� wedi dangos bod blodyn gwyllt cyffredin, y gludlys arfor (Silene uniflora) wedi llwyddo i addasu'n gyflym i'r safleoedd gwenwynig hyn. Nid unwaith yn unig y mae hyn wedi digwydd, ond ar o leiaf dri achlysur gwahanol yng Nghymru, Lloegr ac Iwerddon o fewn y 250 mlynedd. 

Eglurodd Alex Papadopulos, uwch ddarlithydd ym Mhrifysgol ������ϲʹ�������: 

“Mae'r planhigion hyn fel rheol yn tyfu ar glogwyni a thraethau graean, ond gwnaeth y mwyngloddio agor lle newydd iddynt i’w lenwi nad oedd planhigion eraill yn gallu manteisio arno mor gyflym. Yr hyn sydd mor anhygoel yw, er nad yw'r poblogaethau arfordirol yn gallu goddef metel trwm, mae poblogaethau mwyngloddiau ynysig yn ddaearyddol ledled Prydain Fawr ac Iwerddon i gyd wedi llwyddo i esblygu goddefgarwch tuag at fetel mewn ychydig o genedlaethau.”

Yn rhyfeddol, dangosodd gymariaethau genomig rhwng poblogaethau mwyngloddiau ac arfordirol fod y sail addasu genetig a rennir yn gymhleth iawn. Yn hytrach nag addasiad cyflym yn cael ei sbarduno gan nifer fach o enynnau allweddol - fel y gwelsom mewn esblygiad cyfochrog gyda’r coronafeirws - gall fod angen newidiadau bach ar draws rhannau helaeth o'r genom mewn macro-organebau. Mae hyn yn ei gwneud hi’n llawer anoddach i ragweld addasu.