������ϲʹ�������

Bu’r hanesydd Annie Williams yn rhoi darlith ar y cyd â Neil Evans am fywyd Charlotte Price White fel rhan o'r digwyddiad a’r dathlu.

�ٲ�ɱ��ǻ��:��

“Gwnaeth Mrs Charlotte Price White gyfraniad mawr at hanes merched Cymru trwy ei gwaith ymgyrchu dros bleidleisiau i ferched, y mudiad heddwch ac mewn bywyd cyhoeddus fel y ferch gyntaf i gael ei hethol i Gyngor Sir Caernarfon ym 1926.”

Ychwanegodd Neil Evans:

“Mae llawer i’w ddysgu o hyd am fywyd Charlotte. Ond gwyddom iddi ymroi i hawliau merched, i heddwch byd-eang ac i hyrwyddo addysg a lles plant. Roedd hi'n ymroddedig i'w theulu ac i'w chymuned."

Roedd Mrs Charlotte Price White hefyd yn ffigwr canolog yng nghangen Gogledd Cymru o Gynghrair Rhyngwladol y Merched dros Heddwch a Rhyddid (WILPF) a chwaraeodd ran amlwg yn y Bererindod Heddwch Fawr ym 1926. Teithiodd y Bererindod ar hyd saith llwybr gwahanol i gyrraedd Llundain, lle cynhaliwyd pasiant mawr yn Hyde Park.

Charlotte Price White oedd y ferch gyntaf i gael ei hethol i Gyngor Sir Caernarfon a bu’n gwasanaethu o 1925 hyd at ei marwolaeth annhymig ym 1932. ��Roedd hi hefyd ymhlith aelodau cyntaf Sefydliad y Merched. Fe’i sefydlwyd yn Llanfairpwll ym 1915, a’r bwriad oedd rhoi llais a rôl i ferched yn eu broydd.

Gwelwn hyd a lled ei phroffil cyhoeddus yn y gymdeithas pan fu’n rhaid rhoi heibio dymuniad ei theulu am gynhebrwng preifat bach yn sgil ei marwolaeth annhymig ym 1932, cymaint oedd y gwewyr a’r sioc gyhoeddus o golli ffigwr mor adnabyddus.

Dadorchuddiwyd y Plac Porffor yn 50 Ffordd Garth Uchaf, hen gartref Charlotte Price White a'i theulu. Cafodd ŵyr Charlotte, Christopher Price White yr anrhydedd o ddadorchuddio’r plac.

Dywedodd Sue Essex, Cadeirydd Pwyllgor y Placiau Porffor:

“Sefydliad gwirfoddol bach yw Purple Plaques. Mae’n ymroddedig i gofio a dathlu merched hynod a fu’n byw yng Nghymru��

Hyd yma mae gennym bum plac mewn gwahanol rannau o Gymru a byddwn yn ychwanegu tri arall yr haf yma gan gynnwys plac Charlotte Price White ym Mangor. Ein nod yw y bydd placiau porffor i ferched o bob cefndir ledled y wlad��

Mae cymaint o ferched â straeon ysbrydoledig sy'n haeddu cael eu cofio yng Nghymru'

Mae Placiau Porffor yn hapus i weithio gydag unrhyw un ac unrhyw grŵp sydd ‘am ddathlu merch hynod'.
Ar ran Prifysgol ������ϲʹ�������, dywedodd yr Athro Andrew Edwards, Dirprwy Is-Ganghellor:

“Mae Prifysgol ������ϲʹ������� yn falch iawn gweld cydnabod bywyd Charlotte Price gyda Phlac Porffor. Roedd Charlotte yn gyn-fyfyriwr o’r Brifysgol. Roedd yn ffigwr ysbrydoledig ac mae’n dal i fod felly. Gwnaeth gyfraniad aruthrol nid yn unig i'r mudiad dros bleidleisiau i ferched, ond i amrywiol achosion cymdeithasol a gwleidyddol blaengar eraill. Torrodd dir newydd yng ngwir ystyr y gair. Trwy ei gweledigaeth, ei dewrder a'i harddeliad cadarn, braenarodd y tir i genedlaethau olynol o ferched chwarae rhan amlwg mewn bywyd gwleidyddol.”

Dywedodd Sian Rhiannon Williams, Hanesydd ac aelod o bwyllgor y Placiau Porffor a phwyllgor Archif Merched Cymru:

“Mae Placiau Porffor Cymru’n falch iawn o ddathlu cyfraniad rhyfeddol Charlotte fel arloeswraig dros ferched mewn gwleidyddiaeth ac i godi’r plac er anrhydedd iddi er mwyn cydnabod ei gwaith dros hawliau merched, y mudiad heddwch a’r gymuned leol yn lleol a ledled Cymru.”

Digwyddiad ar y cyd ydyw hwn rhwng y Placiau Porffor, Archif Merched Cymru a Phrifysgol ������ϲʹ�������. ��Ar ôl y dadorchuddio bu Dathliad a oedd yn cynnwys anerchiadau yn Neuadd Prichard Jones Prifysgol ������ϲʹ�������. Cafodd y dathliad ei gynnal yn unol â phrotocolau Covid.
��