Prifysgol ��ϲʹ�� ymhlith y llofnodwyr cyntaf i safonau cynaliadwyedd amgylcheddol newydd i ymchwilwyr

Mae polisi newydd Wellcome yn nodi sut y mae'n rhaid i ymchwilwyr fynd i'r afael ag effaith amgylcheddol eu gwaith, ac mae’n cyd-daro â lansio concordat cynaliadwyedd amgylcheddol gan sefydliadau ymchwil y Deyrnas Unedig.

Mae Prifysgol ��ϲʹ�� ymhlith y garfan gyntaf o brifysgolion i lofnodi safon cynaliadwyedd newydd ar gyfer ymchwil.

Fe’i cyhoeddwyd heddiw yn y safon newydd y bydd y Brifysgol yn awr yn gweithio i’w mabwysiadu. Bydd Wellcome yn disgwyl i ymchwilwyr ddefnyddio'r dulliau mwyaf cynaliadwy sydd ganddynt, ac esbonio mewn ceisiadau newydd am grantiau sut y bwriadant leihau'r defnydd o ynni, ailddefnyddio offer, ac ailgylchu cynhyrchion gwastraff. Mae'r gofynion yn rhan o sy'n nodi disgwyliadau ymchwil cynaliadwy.

Rydym yn falch iawn o lofnodi’r concordat a gallu cyflawni/ gweithio tuag at y safon hon. Mae’r safon cynaliadwyedd amgylcheddol ar gyfer ymchwil yn cyd-daro â’r uchelgeisiau sydd gennym i ddod yn ganolfan ragoriaeth fyd-eang mewn cynaliadwyedd ac i gynnal ymchwil rhyngwladol rhagorol a pherthnasol sydd hefyd yn seiliedig ar yr amgylchedd lleol ac sy’n gysylltiedig ag ef.

Mae angen i’n nodau gael eu hadlewyrchu nid yn unig yn yr hyn a wnawn ond yn y ffordd yr ydym yn eu gwneud.

Concordat cynaliadwyedd amgylcheddol traws-sector

Mae'r newidiadau i bolisi Wellcome yn cyd-daro â lansiad concordat cynaliadwyedd amgylcheddol gwirfoddol a ddatblygwyd ar y cyd gan fwy na 25 o sefydliadau ledled y sector ymchwil ac arloesedd yn y Deyrnas Unedig.

Mae'r concordat yn cefnogi'r uchelgais ehangach a nodir gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig i gyflawni sero net erbyn 2050. Mae llofnodwyr a chefnogwyr y concordat yn ymrwymo i wreiddio cynaliadwyedd amgylcheddol yn gynyddol mewn ymchwil ac arloesedd yn eu holl agweddau. Mae'r concordat wedi'i anelu at bob sefydliad yn y sector ymchwil ac arloesedd. Mae grŵp cychwynnol o 15 llofnodwr a chwe chefnogwr wedi ymuno yn y lansiad, ac maent yn galw ar sefydliadau eraill i wneud yr un peth. Yr uchelgais yw creu effaith ystyrlon a pharhaol i leihau’r effeithiau amgylcheddol sydd ynglŷn â chynnal ymchwil.

Mae’r llofnodwyr yn cytuno i weithredu ar chwe maes blaenoriaeth a gaiff eu disgrifio yn y concordat, megis cynnal tryloywder ynglŷn ag effeithiau amgylcheddol allbwn yr ymchwil a chanfod dulliau carbon isel newydd sy’n ystyried yr hinsawdd. Disgwylir hefyd ymrwymiad gan y llofnodwyr i rannu'n gyhoeddus sut y bydd eu sefydliadau’n cyflawni’r nodau sydd ganddynt o ran cynaliadwyedd a chyhoeddi crynodebau cynnydd blynyddol.

Datblygodd Cancer Research UK (CRUK), un o lofnodwyr cyntaf y concordat, bolisi newydd yn ogystal sy’n cyflwyno gofynion i ymgeiswyr am grantiau a sefydliadau sy’n derbyn cyllid craidd ddangos cynaliadwyedd amgylcheddol eu labordai, yn ogystal â sefydliadau sy’n cynnal ymchwilwyr a ariennir gan CRUK.

Dywedodd Iain Foulkes, Cyfarwyddwr Gweithredol Ymchwil ac Arloesedd Cancer Research UK: “Mae gennym ni ran allweddol i’w chwarae’n lleihau effaith amgylcheddol ein hymchwil trwy fynd i’r afael â sut mae’r labordai a’r cyfleusterau rydym yn eu hariannu yn gweithredu, i alluogi ymchwilwyr i gyflawni eu gweithgareddau mewn modd cynaliadwy. Bydd y concordat yn caniatáu inni gydweithio i adeiladu system ymchwil fwy cynaliadwy."

Mae’r concordat yn cynrychioli uchelgais a rennir i’r Deyrnas Unedig barhau i ddarparu ymchwil blaengar a hynny mewn ffordd sy’n fwy cyfrifol yn amgylcheddol. Mae hefyd yn cydnabod rôl hollbwysig ymchwil ac arloesedd i ddeall sut mae ein planed yn newid, a chreu atebion i'r heriau sy'n ein hwynebu.

Bu sefydliadau o bob rhan o sector ymchwil ac arloesedd y Deyrnas Unedig yn cydweithio, gan gynnwys ymgynghori helaeth, i ddatblygu’r set o flaenoriaethau ac ymddygiadau cyfrifol a gaiff eu nodi yn y concordat. Mae sector ymchwil ac arloesedd y Deyrnas Unedig yn berchen ar y ddogfen derfynol ar y cyd.

Mae Wellcome yn cynnal y concordat ar ei safle ac mae’n darparu gwybodaeth ynglŷn â sut mae ymuno, yn ogystal â rhestr a gaiff ei diweddaru’n rheolaidd o’r llofnodwyr a’r cefnogwyr. Mae'r EAUC yn cynnig gwasanaeth ysgrifenyddol i lofnodwyr y concordat. Caiff grŵp trosolwg newydd ei ffurfio i gydgysylltu adolygiad o gynnwys ac effaith y concordat yn unol â datblygiadau newydd ym maes cynaliadwyedd.

Rhestr o lofnodwyr y concordat cychwynnol yn y lansiad:

Prifysgol ��ϲʹ��
British Academy
Cancer Research UK
Canolfan John Innes
Prifysgol Keele
Sefydliad Cenedlaethol ar gyfer Ymchwil Iechyd (NIHR)
Coleg Prifysgol Llundain (UCL)
Ymchwil ac Arloesi yn y Deyrnas Unedig (UKRI)
Prifysgol Caeredin
Prifysgol Essex
Prifysgol Glasgow
Prifysgol Caerlŷr
Prifysgol Lerpwl
Prifysgol Gorllewin Lloegr, Bryste (UWE)
Wellcome

Rhestr o gefnogwyr y concordat cychwynnol yn y lansiad:

Academi’r Gwyddorau Meddygol
Cymdeithas Elusennau Ymchwil Meddygol (AMRC)
Adran yr Economi, Gogledd Iwerddon (DfENI)
Cymdeithas Amgylcheddol y Prifysgolion a’r Colegau (EAUC)
Academi Frenhinol Peirianneg
Y Gymdeithas Frenhinol

��ϲʹ��

Chwilio