Wrth i'r wlad baratoi i nodi pedwar ugain mlynedd ers i鈥檙 Cynghreiriaid lanio ar dir mawr Ewrop yn yr Ail Ryfel Byd, mae ymchwil wedi amlygu pwysigrwydd gr诺p o gomandos gyda chyfres unigryw o sgiliau.
Mae Christian Dunn, sy'n athro gwyddor gwlyptiroedd ym Mhrifysgol 香港六合彩挂牌资料, wedi ysgrifennu am y pwnc ac wedi gwneud rhaglen ddogfen ar gyfer BBC Radio 4 am y stori.
鈥淐yn glaniadau D-Day ar 6 Mehefin 1944, roedd llawer o waith wedi鈥檌 wneud i ddewis y traethau y byddai鈥檙 Cynghreiriaid yn glanio arnyn nhw 鈥 yn y pen draw dewiswyd arfordir Normandi,鈥 eglurodd yr Athro Dunn.
鈥淔odd bynnag, credir bod Gwrthsafiad Ffrainc wedi smyglo rhai mapiau daearegol o'r ardal - un ohonyn nhw鈥檔 dyddio'n 么l i'r Ymerodraeth Rufeinig - a oedd yn awgrymu bod clai meddal a mawn o dan dywod y traethau.
鈥淢ae mawn yn fath o waddod gwlyptirol sy鈥檔 cael ei greu dros filoedd o flynyddoedd, sy鈥檔 gallu bod yn ansefydlog iawn.
鈥淩oedd angen i wyddonwyr a chynllunwyr y Cynghreiriaid ddarganfod lle鈥檙 oedd y dyddodion clai a mawn hyn ar hyd y traethau er mwyn iddyn nhw beidio 芒 glanio arnyn nhw ar D-Day,鈥 meddai'r Athro Dunn.
Gan nad oedd yr awyrluniau yn ddigon manwl, cafodd criw o gomandos hyfforddiant mewn gwyddor gwlyptirol a phridd, ac yna bu'n rhaid iddyn nhw nofio i'r traethau, o gychod bach neu longau tanfor, i gasglu samplau gwaddod, yn y misoedd cyn y glaniad.
鈥淩wy鈥檔 gweld dewrder y dynion hyn yn anhygoel, ond i mi, mae yna ymlyniad emosiynol gyda鈥檙 stori gan eu bod nhw鈥檔 casglu samplau yn yr un ffordd fwy neu lai ag yr ydw i鈥檔 ei wneud nawr - er yn ffodus, dydw i ddim yn mentro cael fy arteithio a chael fy saethu pan rydw i鈥檔 gwneud hynny," meddai'r Athro Dunn.
Wrth recordio鈥檙 rhaglen ddogfen aeth yr Athro Dunn draw i draethau glanio Normandi, lle nofiodd fel y bu i鈥檙 comandos nofio, a chasglu samplau yn yr un modd, gan ddefnyddio offer a wnaed yn arbennig gan Royal Eijkelkamp ar gyfer y rhaglen.
鈥淒w i鈥檔 wyddonydd gwlyptiroedd ac yn treulio llawer o fy amser yn cerdded o gwmpas mewn mwd yn fy welingtons, ond mae meddwl bod fy maes gwyddoniaeth wedi helpu i sicrhau llwyddiant brwydr dyngedfennol yn yr Ail Ryfel Byd yn eitha sobreiddiol,鈥 ychwanegodd yr Athro Dunn.
Dywedodd cynhyrchydd gwyddor sain y BBC, Harry Lewis, 鈥淧an ddechreuon ni drafod y syniad hwn gyda Christian roedden ni鈥檔 gwybod bod yn rhaid i ni wneud rhaglen ddogfen amdano - mae'n stori mor gyfareddol gyda chymaint o gymeriadau a chwedlau i'w hadrodd: fe allem ni fod wedi gwneud cyfres gyfan amdani.
鈥淩oedd gweithio gyda Christian yn brofiad gwych. Mae mor angerddol dros wyddoniaeth a hanes fel ei fod yn gwneud i鈥檙 stori ddod yn fyw 鈥 a dweud y gwir, wnes i erioed feddwl y gallai unrhyw un wneud mwd mor ddiddorol!鈥
Mae'r Athro Dunn yn darlithio ar ystod o bynciau yn Ysgol y Gwyddorau Amgylcheddol a Naturiol ym Mhrifysgol 香港六合彩挂牌资料.
Darlledir y rhaglen The Beaches ar BBC Radio 4 am 1:30pm ddydd Sul, 2 Mehefin a鈥檌 hailddarlledu am 4:00pm ddydd Llun, 3 Mehefin, cyn bod ar gael ar .
